ZONGULDAK’I KİM KURTARDI ?
10 Temmuz 2020 17:03:13
Kim servis etti bilmiyorum. Ereğli’de geçenlerde yapılan 100. Yıl Kurtuluş Sempozyumuna ilişkin bazı notlar geçti elime.
İşgal ve kurtuluşa ait 40 küsur yıldır bilinen şeyler tekrarlanmış…
Ancak bu kez, farklı bir yorumla karşılaştım. İsim vermeyeceğim, şöyle deniliyor:
“Ereğli, kendini işgalden kurtaran ilk ve tek ilçedir.”
Bu saptama yanlış. Çünkü Zonguldak Merkez ilçe de kendini işgalden kurtardı.
Zaten işgalin hedefi, Ereğli filan değil, Zonguldak merkeziydi. Çünkü Zonguldak havzasının en büyük kömür şirketi olan Ereğli Şirket-i Osmaniyesi Fransızlarındı. Fransızların Karadeniz’e donanma çıkartmalarının temel nedeni de, kendi şirketlerini ve onun eksenindeki Fransız Kolonisini korumak, ayrıca donanmanın yakıt ikmalini sağlamaktı. Zonguldak merkez ilçesi, 1919 yılının 8 Mart günü işgal edilmişti. İşgal gören yerler arasında Fransızların ocaklarının bulunduğu Kilimli ve Kozlu gibi beldeler de vardı.
Tıpkı Ereğli’de olduğu gibi Zonguldak’ta da asker yoktu. Zat-ı şahanenin ordusu iç kesimlere çekilmiş; devrin en önemli stratejik madeni olan kömür madenini; ocakları, limanı ve ahalisi ile düşmana bırakmıştı.
Zonguldak merkezindeki direniş de, spontane bir direnişti. Direnişin fizik gücünü milis grupları oluşturuyordu.
Zonguldak’ta işgal hem çok daha yoğundu ve hem de işgal kuvvetleri, Fransız kolonisi ile Rum Pontus kolonisi tarafından içerden destekleniyordu. Rumların’da Zonguldak’ta çok sayıda ocakları vardı…
Fransızların Ereğli’nin Bababurnuna asker çıkartmalarının nedeni, kömürle ilgili değildi. Çünkü Ereğli’nin içinde kömür ocağı yoktu. Kandilli ocaklarından üretilen kömür Ereğli limanından değil, Ereğli-Zonguldak arasındaki Kireçlik’ten oluklarla teknelere veriliyordu. Oralar zaten kıyıda devriye gezen Fransız gambotları tarafından kontrol ediliyordu.
Ereğli’nin 10 gün süreyle kısmi işgal görmesinin esas nedeni, Bolu ve Düzce isyalarının kıyı kesimlerine sirayet etme olasılığı ile ilgiliydi.
Fransızlar, sermaye çıkarları ile kolonilerini güvenceye aldıktan sonra Zonguldak merkezinden çekilmeye başladılar. Fransız kuvvetlerinin çekilmesinde, milis güçlerinin cesurca yaptıkları savunmaları da etkili oldu.
Ereğli’deki kısmi işgal 10 gün, Zonguldak’taki işgal ise 1 yıl 3 ay sürmüştü.
Ereğli’yi kendini kurtaran ilk ve tek ilçe ilan etmek, Zonguldak merkez ilçedeki halk direnişini görmezden gelmek anlamına gelir.
Kaldı ki Ereğli’nin işgali ve kurtuluşu, Zonguldak’ın işgali ve kurtuluşu yanında önemsiz bir olaydır, ayrıntıdır.
Böyle olduğu içindir ki uzun yıllar Ereğli’de kurtuluş kutlamaları yapılmadı, ancak yerel basının diretmesiyle bir Kurtuluş Günü saptandı. O da uzun yıllar sonra…
Ereğli’de olsun Zonguldak’ta olsun yerel aydınların ve halkın cesaretini görmezden gelmeye, küçümsemeye kimsenin hakkı yoktur. Ellerinden geleni yaptılar.
Onları saygı ve minnetle anıyoruz.
Ama, abartmayalım !
Ereğli kendisini kurtaran ilk ve tek ilçe ise, Zonguldak merkez ilçeyi 7-8 Hasan Paşa mı kurtardı !..
ETİKETLER : Yazdır