FİLYOS’TA NELER OLUYOR ?
16 Mayis 2022 20:43:04
CHP Zonguldak milletvekili Ünal Demirtaş, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO) TBMM KİT Komisyonu’nun denetim toplantısında önemli bir konuşma yaptı. Konuşma, Yeni Ufuk’la birlikte birkaç gazetede yayınlandı, ama ne medyada ve ne de siyaset çevrelerinde beklenen ilgiyi görmedi.
Bizim çocuklar, konuşmayı Yeni Ufuk’un Görüşü sütununda ele aldılar, ana hatlarını irdelediler.
Ben bugün konuya daha detaylı girmek istiyorum, çünkü konu özellikle Zonguldak için önemli…
Filyos, Cumhuriyet hükümetlerinin ta 1930’lu yıllardan bu yana ilgi alanı içinde oldu hep. Kdz. Ereğli ile Filyos, Batı Karadeniz’in bölgeye ve dünyaya açılan penceresi olarak görüldü.
Örneğin Kemalist iktidar, Ereğli’ye bir liman yapımı ile Filyos-Ereğli hattının sahilden bir demiryolu ile bağlanmasını gerçekleştirmek üzere 23.5. 1933’te bir yasa çıkarttı. 2214 sayılı yasa, liman için 10 milyon, demiryolu için de 20 milyon lira ödenek ayrıldığına amirdi.
Liman yapıldı, ama öteki yasanın ilk maddesi tümüyle ikmal edilemedi. Ereğli demiryolsuz bir sanayi kenti özelliğini bugün de koruyor.
Filyos’a büyük bir liman yapılması fikri ondan sonraki iktidarlar döneminde de gündemde kaldı hep, ama eski bir deyişle, kuvveden fiile dönüşemedi.
AKP iktidarının Filyos Projesi, kâğıt üzerinde kalmayan bir proje olarak tarihe geçti/geçiyor. Bu gerçeği görmezden gelemeyiz…
Ancak…Evet işin bir de “ancak”ları var:
Filyos Projesi çaplı bir proje. Çok büyük bir limanı ve endüstri bölgesini içeriyor.
Başlarda proje, iki parçaydı. Liman ve endüstri bölgesini kapsıyordu. Karadeniz’de doğalgaz bulunduktan sonra projeye, gazın Fiyos’tan karaya çıkarılması projesi de eklendi. Bu nedenle limanın Batı ve Doğu iskelelerinin işletmesi TPAO’ya bırakıldı. Oysa daha önce limanın yap-işlet devret modeliyle yapılacağı açıklanmıştı. TPAO bir devlet kuruluşudur ve limanın işletmesinin bütünüyle ona verilmesinde sakınca yoktur, hatta idealdir. Bunun altını çiziyorum.
Sorun bu değil. Demirtaş’ın da belirttiği gibi, sorun, TPAO’nun denetimindeki iskelelerin kullanımı ile endüstri bölgesinin ilk projelendiği şeklini yitirmesi olasılığı…
Demirtaş, bölgedeki sanayi kuruluşlarının bu konuda tedirgin olduğunun altını çiziyor. Kullanımına herkesin katılıp katılmayacağını soruyor.
TPAO’nun verdiği yanıta göre, şu an yerli-yabancı tüm gemiler iskelelerden yararlanıyor. TPAO’nun hassasiyeti, doğu ve batı iskeleleri ! Bu iskeleler derin suya sahip olduğu için TPAO tarafından sondaj gemilerinin ikmali için kullanılacak…
Filyos Projesi, 21 bin istihdam sağlayacak büyük bir proje. Şu an limanda 3.840 kişi çalışıyor, Haziran’a bu rakam 4.600’e çıkacak. Liman’ın tümüyle devreye girmesi ve endüstri bölgesinin de faal duruma gelmesiyle yukarıdaki istihdam hacmine ulaşılacak.
Demirtaş’ın bir başka hassasiyeti, özellikle endüstri bölgesinin ilk amacından sapması…
Nitekim, bölge, yüksek teknolojiye dayalı üretim tesislerini içerecek şekilde projelendirildiği halde, Doğuş ismindeki bir firmaya gübre fabrikası kurması için ruhsat verilmesi haliyle kafaları karıştırmış durumda.
Demirtaş, aynı firmaya, doğalgazın çıkarımı için gerekli boruları İskanderun’da yapma işinin de ihale edildiğini bu işin Erdemir’in kurulu bulunduğu Kdz. Ereğli’de de yapılabilecekken 8 binkilametre uzaklıktaki İskenderun’da yapılmasının manidar olduğunun altını çiziyor.
Hep söylüyorum. Ereğli, yapayalnız bu gibi konularda ! Eline gelen fırsatları değerlendirmekten aciz ! Ereğli’de güçlü bir lobi olsa, boruların yapımı işi pekala kente alınabilirdi, en azından bunun için mücadele edilebilirdi. Hatta doğalgazın Ereğli’den çıkarılması için çaba gösterilebilirdi…
Doğrusu ben de endişelenmeye başladım: Zonguldak kömürünün ipini çektiler, Zonguldak kömür ithal limanına döndü. Filyos projesine Zonguldak’ın sırtını yaslayacağı bir proje olarak bakılırken bir takım dümenlerin döndüğü iddiaları tabii mide bulandırıyor.
Yüksek teknolojiye dayalı endüstri bölgesinde gübre fabrikasının işi ne ? Gübre fabrikası, projenin yandaşlarca deforme edeceği endişelerini doğuruyor.
İşin ilginci, başta da dediğim gibi, Filyos’taki soru işaretleri içeren gelişmeler karşısında Zonguldak ve Ereğli’nin çıkarlarını korumakla görevli olanların susup oturması !
Ereğli açıklarında doğalgaz bulunuyor, ama doğalgazın Filyostan çıkarılması karara alınıyor ! Borular burada yapılabilecekken, bir haftalık bir firmaya İskenderun’da yapım izni veriliyor. Limanın kullanımı konusu ise henüz netleşmiş değil…
Hep söylüyorum, Zonguldak’ın ve Ereğli’nin güçlü lobileri yok. Herkes başını kuma gömmüş yeni yatırım hayalleri kuruyor, ama o hayaller bir türlü gerçekleşmiyor. Zonguldak ise, kömürden sonra kendine hayat verecek Fiyos Projesindeki gelişmeleri sinema seyreder gibi uzaktan seyrediyor!..
ETİKETLER : Yazdır