Yerel seçimin Kdz. Ereğli’deki en önemli göstergesi katılım oranının düşüklüğüydü. 84 bin seçmenin 25 bini sandığa gitmedi. Yani % 29’u. Bu, Türkiye genelinden çok daha fazla bir orandı. Türkiye genelinde sandığa gitmeyen seçmen oranı yüzde 81.1’di.

İlgisizliğin nedeni ne peki ?

Mayıs seçiminin olağanüstü gerilimi seçmeni yordu. Seçmen, iki seçim arasında geçim sıkıntısının iyice yoğunlaşması, buna karşılık Mayıs seçimindeki vaatlerin vaat olarak kalması sonucu sandıktan soğudu.

Seçime katılanlar da birşeylerin değişeceği inancı ile değil, kendilerini açlık ve yoksulluğun pençesine terkeden iktidarı cezalandırmak için mühür bastılar.

Yani seçmenin tercihinde ideolojik değil, ekonomik kıstas ön plandaydı. Sonuçta  bu bir “aydınlanma” değildi, protestoydu! İktidara kızgın seçmen, sonucu etkileyecek başka parti olmadığı için oyunu CHP’de değerlendirdi. CHP’nin yüzde 25’lik çelik tavanını kırmasının gerçek öyküsü bu…

**

Ereğli’de de böyle oldu: Sandığa gitmeyen seçmen oy dengelerini temelde değiştiremese de CHP ile AKP’nin oylarının görece düşmesinde etkili oldu.

2019 seçiminde yüzde 52,52 oranında oy alan CHP/Posbıyık, geçen Pazar günü yüzde 45,12 oranında oy aldı. Oran olarak yüzde 7,4 sayı olarak da 5872 oy kaybetti.

AKP 2019 seçiminde Ereğli merkezinde yüzde 37.41 oranında oy almıştı. Adayı Erol Şahin’di. Aldığı oy sayısı da 26.447 idi. Pazar günü ise AKP adayı İbrahim Sezer yüzde 28,43 oranında oy aldı. Oy sayısı ise 19.694 idi. Buna göre Sezer 8,98 oranında oy kaybetti. Sayı olarak da 8.753.

Bu tabloya göre AKP’nin oy kaybı oran olarak CHP’den 1,94 puan daha fazla. Yani iki partinin oy kaybı sandığa gitmeyen seçmenin yaklaşık olarak yüzde 60’ı. Oy kayıplarında başka faktörler de var.

Örneğin YRP ve TİP gibi ideolojik bakımdan antagonist karakter taşıyan partilerdeki oy yükselmeleri…

Mayıs seçimlerinde Ereğli genelinde sadece yüzde 0,51 oranında oy alan TİP, Pazar günü oyunu Ereğli merkezinde yüzde 2.27’ye (1575 ) yükseltti.

Keza, YRP, Mayıs seçiminde Ereğli genelinde yüzde 1,80 oranında oy almışken, Pazar günü merkezde oyunu 2,63’e yükseltti.

Buna karşılık MHP geçen yerel seçime göre yüzde 0,55 oranında oy kaybetti…

İyi Partiye ayrı bir başlık açacağım:

İyi Parti geçen yerel seçimde yüzde 1,58 oranında oy almışken Pazar günü oy oranını yüzde 16,7’ye yükseltti. Fark yüzde 15,12’ydi.

İyi Parti’deki bu olağanüstü sıçramasının nedeni, AKP eski belediye başkanlarından Murat Sesli’yi “örtülü” aday göstermesiydi.

Seçime katılım da düştüğüne göre, İyi Parti yüzde 15,12’lik artı oyunu hangi partilerin tabanından aldı ?

Sorunun yanıtı ilk bakışta AKP gibi gözüküyor, ama bu tam doğru değil. Çünkü AKP’nin oy kaybı yüzde 8,98. Bunların tümünü İyi Parti alsa, yüzde 7.04’lük bir fark kalıyor geriye. Kaldı ki AKP’den YRP’nin de oy alma olasılığı var. Bu durumda İyi Parti’nin başta CHP olmak üzere diğer partilerin tabanlarından da oy almış olması gerekiyor.

Bu tabloya göre şöyle bir yaklaşımda bulunmak yanlış olmayacak:

Murat Sesli AKP’den aday olsaydı seçim yarışında CHP-AKP çekişmesi yaşanacaktı.

Sağ-sol saflaşmasına baktığınızda AKP + İyi Parti+ MHP + YRP’nin toplam oyları yüzde 50,34 olurken CHP + TİP’in toplam oyu yüzde 47,39 olarak belirleniyor.

Buradan kalkarak diğer küçük partileri de kapsayan bir yaklaşımla Ereğli’de hassas bir sağ ve sol dengesi olduğunu söylemek yanlış olmaz…

Sağdaki oy bölünmesi Kdz. Ereğli’de seçimin CHP tarafından rahat kazanılmasına yol açtı. Bunda CHP’nin bu seçimde de aday gösterdiği Halil Posbıyık’ın da önemli rölü var.

**

Yazımın bundan sonraki bölümünde seçimle ilgili kişisel gözlemlerini yazacağım:

• CHP’nin Posbıyık’ı “son anda” aday göstermesi haksızlıktı. 20 küsür yıldır belediye başkanlığı yapan bir siyasetçinin gönlünce bir final yapması hem teamüldü ve hem de CHP’nin elinde seçimi riske etmeyecek başka aday da yoktu. Saçma sapan çekişmeler seçmende güvensizlik yarattı.
• AKP’nin eski belediye başkanlarından Murat Sesli’nin İyi Parti’den aday olması hataydı. Çünkü İyi Parti, inişteki bir parti ! Ereğli’de de karşılığı yok ayrıca..

Sesli’nin İyi Parti’den aday olması, CHP’nin elini rahatlattı. Çünkü Sesli, başka partilerden de (örneğin CHP’den) oy almasına rağmen en fazla oyu AKP tabanından devşirdi.

       *TİP’in ve YRP’nin yükselişleri sağ ve sol seçmende radikal eğilimlerin güçlendiğini gösteriyor. Sanırım radikalleşme devam edecek.

Şöyle toparlayacağım: CHP’nin Türkiye genelindeki zaferinin altında aç/yoksul halkın iktidara tepkisi yatıyor. Bir de özellikle megakenlerdeki sosyal belediyecilik…Bu nokta çok önemli:

Ekonomi kötü. Halk perişan. Bu koşullarda belediyelerin halkın geçim yükünü hafifletecek önlemler alması gerekiyor. Özellikle CHP’li belediyelerin !..

Zaten bu nokta, belediyecilikte yol ayrımıdır. Sağcı neoliberal zihniyet piyasaya müdahale etmez; devletçi solcu zihniyet çeşitli sosyal aktivitelerle/yardımlarla yoksul halkın çıkarları doğrultusunda piyasaya müdahale eder. Sağ ve sol düşünceyi ayıran temel kıstas budur.