Kuzey Yayınları adlı yayınevinin yayımladığı, Hasan Ali Ediz’in çevirdiği, İlya Ehrenburg’un Anılar’ında geçer bu yazının başlığı. Ehrenburg’un anıları Ocak 1985 tarihinde yayımlanır sözünü ettiğim yayınevince. Ehrenburg, 7 Eylül 1967 yılında aramızdan ayrılmış. Toplu eserleri ölümünden hemen önce dokuz büyük cilt olarak yayımlanır ve bu ciltlerin, “İnsanlar, Yıllar ve Yaşamlar” adını taşıyan 8 ve 9. Ciltleri anılarını içermektedir İlya Ehrenburg’un. Yarım yüz yıllık bir zengin yaşamın politik, sanatsal anılarıdır yazılanlar.613+792, yani, 1405 sayfa tutan anılar, önce Cumhuriyet Gazetesinde yayımlanmış ve Hasan Ali Ediz, 15 Aralık 1967 tarihli açıklayıcı bir ön söz yazmış Anılar’a.

 

Nazım Hikmet ustanın “Benerci Kendini Niçin Öldürdü?” destanını hepiniz bilirsiniz mutlaka ve o destanın kahramanlarından biriydi Somadeva. Yanlış anımsamıyorsam TKP’nin tarihini bir uzak doğu ülkesi üzerinden aktarıyordu bize. Sonraları Somadeva’nın Hasan Ali Ediz olduğu çalındı kulağıma. Doğru mu yalan mı? Bilmiyorum ama dediklerine göre, diyenlerin bir bildiği olabilir. Neyse bunları sonra da konuşuruz.

İlya Ehrenburg, anıların girişinde geçen bir atasözü olduğu söylenen, “Her şeyi hatırlayan çok çeker” söylemi beni çok etkiledi ve sanki kabuk bağlamış tüm yaralarımın kabuklarını birden kaldırarak, kan revan içinde bıraktı beni.

*

Yaşarken, senden uzak uzak kaçacaklar, açlığa mahkum edecekler, olanakları varken seni görmezlikten gelecekler ve sonrasında yalandan anımsar görünecekler ve tüm eserlerini talan edecekler. Enver Gökçe’yi hatırladım birden nedense?!!! Ellerini taşın altına koymaktan çekinenler, lafla peynir gemisini yürütenler, sistemin tüm nimetlerinden yararlanmak için bin takla atanlar yok mu yaşadığımız yerlerde? Ülkesinin, dünyanın aydınlık geleceği için ömürlerini ayaklar altına seren namuslu insanları hatırladım. Belki de mezarları bile bilinmeyenler vardır. Doktor Hikmet Kıvılcımlı’yı unutabilirmiyiz? Kendilerine sosyalist diyen ülkelerde prostat kanseriyle kalacak yer bulamayan Doktor’u.

*

Neleri hatırlamıyor ki insan! Dönekleri hatırlayın, durmadan çıkarları için dönenleri ve bu tür insanların namuslu insanlara saldırışını.

*

Zaman zaman bu ve başka anılara döneceğiz. Çok çekmek için çok şeyleri hatırlayacağız, unutmayacağız ki birileri de rahat etmesin. Dışarıda yağmur yağıyor, bubahar daha güzel olacak gibime geliyor…

Saray, 23 Kasım 2021.