AKP’nin Zonguldak mitinginde Filyos Vadisi Projesi için denilmişti ki: “İşte bu da Zonguldak’ın çılgın projesi, iki yılda bitirmek istiyoruz”. Böyle denilince bizim de bir çılgın projemiz oluvermiş oldu. Hayırlı olsun ama, kimileri de -proje hemen iki yılda bitecek, fabrikalar kurulacak, işçiler alınacak, iş-güç-ekmek hazır- gibi mi algıladı bu sözleri? Nerde efendim nerde! Daha yıllar alacak gibi görünüyor bu proje. İşte ben de bu yüzden, bu projenin adının değiştirilmesini ve bundan böyle de “Yorgun Proje”  diye anılmasını öneriyorum. Efendim yorgunluk elbette projenin kendisinden değil. Nasıl yani mi diyorsunuz?

Önce Harun Ersoy’un Yeni Adım gazetesinde yayımlanan “Aklınıza ne gelirse!..” başlıklı yazısında “Hatırlatalım” arabaşlığı altında sözünü ettiği şu anektoda bir göz atalım. “Yıllar önce (1991). Dönemin Valisi Saim Çotur, Filyos Projesi üzerine yaptığımız bir sohbette şöyle demişti: ‘Politikacılar şu Filyos projesinden sıkça söz ediyorlar. Biz devlet memuruyuz, ağzımız bağlı  konuşamıyoruz. Filyos Çayı üzerindeki barajlar yapılmadan, projenin hayata geçmesi mümkün değil’. Hatırlatmak istedim.”

Ta  20 yıl öncesinden uyarmış Sayın Vali politikacıları. Ne demiş? “Filyos Çayı’ının sularına önce gem takın, sonra projenin diğer unsurlarını gerçekleştirin”. Değerli dostum Harun Ersoy’un bu anektodu  hatırlatması da çok önemli bana göre..Kendisine teşekkürler ederim! Neden mi?

Efendim bu Filyos Vadisi krokilerinde -hani tv ekranında gösteriliyor- sağ üst tarafta mavi renklerle yeni yapılacak liman alanı görülüyor. Filyos Çayı ise ortada, bir kanal içinde denize doğru akıyor. Kanalın iki yanında da parsellenmiş araziler  var.

İşte Harun Ersoy’un hatırlatması burada derinlik kazanıyor. Ne demişti Valimiz Saim Çotur: “Filyos Çayı üzerindeki barajlar yapılmadan, projenin hayata geçmesi mümkün değil”. Gördünüz mü başımıza geleni! Toplam 5 barajmış bunlar: Devrek Çayı üzerinde Köprübaşı Barajı, Çay Barajı, Soğanlı Çayı üzerinde Andıraz Barajı ve Aktaş Barajı, Araç Çayı üzerinde Araç Barajı.. Ayrıca bu barajlara bağlı olarak birer  HES (Hidro-elektrik Santrali) kurulması da var.  

Şimdi Vali Saim Çotur’un sözü ile bir şeyi birlikte hatırlayalım: O tv ekranlarında gösterilen krokilerde Filyos Çayı bir kanal içine alınmış durumdaydı değil mi? Evet.. Yani doğal durumu gibi geniş bir delta olarak değil. Coşkun suları (Türkiye’nin debisi -akma hızı- en yüksek ırmaklarından biri) bir kanal içinde,  denize doğru dümdüz akan bir ırmak gibi görülüyor. İşte bu görüntünün  gerçekleşebilmesi için de Vali Çotur’un sözüne gelelim; Barajlar yapılıp, Filyos Çayı suları dizginlenmeden, -gösterilen krokide görüldüğü gibi kanal içine alınamıyacağına göre-, bu barajların mutlak surette yapılması gerekli değil mi?.Sık sık yaşanan büyük hasarlı sel taşkınlarından sonra  gereklidir elbette!..

         

Sözü edilen bu barajlardan sadece Köprübaşı barajı bitirilme durumunda. Bu aylarda su türbinleri takılmaya başlanan barajın, ancak yıl sonuna doğru su toplamaya başlayabileceği söyleniyor. Köprübaşı barajının temeli ne zaman atılmıştı? 2002 yılında. Bu barajın temelini kim atmıştı? Enerji Bakanı Zeki Çakan. Aradan kaç yıl geçmiştir?. 9 yıl. Bir başka değişle 2002 yılında AKP iktidar olduğuna göre, bu barajın tam kapasite bitirilmesi için 8 yıllık iktidar döneminde ne kadar gayret gösterilrmiştir, ödenek ayrılmıştır? 8 yılda bir baraj ancak bitirilme noktasına getirebilindiğine göre,   gerideki  4 barajın ne zaman temelinin atılacağı, ne zaman bitirileceği konusunda bir tek söz eden var mı? Yok! Bitti mi? Bitmedi. Daha geride 8 adet selkapanı, 7 adet su depolama tesisi(barajı), seddeleme ve pompajlı sulama tesisleri gerekiyor.  

Krokide gösterildiği gibi araziler de kocaman kocaman parsellenmiş mi? Evet.. İyi, güzel. Burasının yanlış  hatırlamıyorsam ilk kez Güneş Müftüoğlu’nun Devlet Bakanlığı döneminde (Tansu Çiller Başbakan) Serbest Bölge kurulması kararnamesi çıkarılmıştı(5.04.1994 tarih ve 21896 sayılı Bakanlar Kurulu kararı). Sonraki yıllarda birkaç kez daha yaz-boz yapıldı. Ah bürokrasi ah! Öyle demeyin.. Bürokrasiyi kim hareketlendirir? Bakan, milletvekili.. E, pekala onlar nerde? Burada CHP Parti Meclisi Üyesi ve Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk’ün hakkını teslim etmeliyiz: Çeşitli soru önergeleri ve basın açıklamaları ile konuyu gündemde  tutmaya gayret göstermiştir.

1996 tarihli kararnameyle de serbest bölgenin sınırları yeniden tespit edilir.  Resmi Gazetenin 30.01.2007 salı tarihli ve 26419 (asıl) karar sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, serbest bölgenin yer ve sınırlarının tespitine ilişkin 1994 ve 1996 tarihli kararnameler ise yürürlükten kaldırılır. Bölge, 2008’de yeniden Serbest Bölge yapılır. Şimdilerde ise yine Serbest Bölge’den çıkartılmış, Endüstri Bölgesi yapılması kuvvetle muhtemel imiş. O zaman hemen arazilerin satışına başlanmalı mı? Satışları başarıyla gerçekleştirdik diyelim, araziyi kapatan  her firma, hemen  fabrikaları kurmaya  girişecek, işçi alımına başlayacak mı?

        

 “Filyos taşkın koruma işinin gerçekleştirilmesi için 101 milyon TL gerekiyor. AKP iktidarı 2010 yılında taşkın koruma işi için 7 milyon TL, 2011 yılında da 5 milyon TL ödenek ayırdı. Taşkın koruma projesi bitmeden Filyos Projesi’ne asla başlanamaz. Mevcut ödeneklerle bu iş 20 yıldan önce bitmez. 9 yıldır bu işi gerçekleştiremeyen iktidar, 9 ayda neyi gerçekleştirecek? Benim söylediklerim devletin resmi rakamları. Zonguldak’ı uyutmaya çalışıyorlar. 64 kilometrelik taşkın koruma işinin bu ödeneklerle bitmeyeceği ortadadır. ” Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanı olduğu belirtilen ve MHP Zonguldak milletvekili adaylarından  Oğuz Turhan da yaptığı basın açıklamasında bu görüşleri öne sürüyor. Bunlara ne diyeceğiz şimdi?..

Bizim kuşağın 1960’lı yılların son dönemlerinden itibaren tartıştığı ve hayallerini kurduğu Filyos Vadisi Projesi’nin tam  hizmete girebilmesi için şimdilik sadece Hava Alanı hazır durumda sayılabilir. Barajlar,  selkapanları ve seddeleme gibi taşkın koruma çalışmaları, su depolama tesislerinin bitirilmeli. Zonguldak-Filyos karayolu (bu projenin de gazetelerde krokisinin yayınlandığını belirtelim), Filyos-Ankara ve İstanbul duble karayolu bağlantıları yapılmalı. Filyos Deniz Limanı, Demir Yolu -ki Zonguldak-Ereğli-Düzce-Sakarya bağlantısının da yapılması gerektiği belirtilmişti-, tam anlamıyle trafiğe açılmalı. Ayrıca yol-su kanalizasyon ve elektrik hizmetlerinin getirilmesi işlemlerinin bitirilmesinden sonra Filyos Vadisi Projesi’nin altyapı hizmetlerinin ancak tamamlanabileceği söylenebilir. Bütün bu işlerin kaç yılda  sonuçlandırılabileceğini de ancak uzmanlar söyleyebilir. Ama,   ağır-aksak gidişle   önümüzde iki yıldan çok daha fazla zamana ihtiyaç olacağı da ortadadır.