Prof. Dr. Mümtaz Soysal’ın Yaşam Öyküsü

Prof. Dr. Mümtaz Soysal’ın Mülkiyeliler Birliği tarafından yayımlanan “Mümtaz Soysal’a Armağan” kitabında yer alan yaşam öyküsü şöyle:

Zonguldak’ta doğdu (15 Eylül 1929). Bahriye Kolağası Beşiktaşlı Osman Muhtar Bey ile Samiye Hanım’ın oğlu.

İlkokulu Zonguldak’ta okudu (1936-1941).

Galatasaray Lisesi’ni bitirdi (1941-1949).

Lisans eğitimine Siyasal Bilgiler Okulu’nda başladı, Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu (1949-1953).

Fark derslerini vererek Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1954).

Askerliğini Ankara’da yaptı (1954-1955).

Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’ne asistan olarak girdi (1955).

Birleşmiş Miletler bursuyla LSE (London School of Economics)’ye gitti (1955-1956).

Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde İdare Hukuku asistanı oldu (1956).

Demokratik iktisadi Planlama İçin Siyasi Mekanizma isimli çalışmasıyla Türkiye’de ilk “Siyaset Doktoru” unvanını aldı (24 Haziran 1958).

Rockefeller bursuyla ABD ’ye gitti. Princeton ve California (Berkeley) Üniversitelerinde çalışmalar yaptı (1959-1960).

Kurucu Meclis’e ve Anayasa Komisyonu üyeliğine seçildi (6 Ocak 1961-29 Ekim 1961).

Dış Politikada Yasama-Yürütme Münasebetleri, Siyasi İktidarın Dış Politika Alanında ve Yasama-Yürütme Münasebetleri Çerçevesinde Kullanılışı Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme isimli çalışmasıyla Anayasa Hukuku doçenti oldu (15 Kasım 1963).

Dinamik Anayasa Anlayışı: Anayasa Diyalektiği Üzerine Bir Deneme çalışmasıyla Anayasa Hukuku profesörü oldu (24 Haziran 1969).

Doğan Avcıoğlu ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile Yön dergisini çıkardı (20 Aralık 1961-30 Haziran 1967).

Sosyalist Kültür Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı (1962).

Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanı oldu (1971).

12 Mart Muhtırasından sonra tutuklandı (18 Mayıs 1971). İki dönemde toplam bir buçuk yıl Mamak Cezaevi’nde yattı.

Siyasal Bilgiler Fakültesindeki görevine iade edildi (10 Mart 1972).

Uluslararası A f Örgütü (Amnesty International) Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi. Başkan yardımcılığı yaptı (1974-1978).

UNESCO, birinci “ İnsan Hakları Öğretimi Uluslararası Ödülü”nü aldı (1979).

Kıbrıs Toplumlararası Görüşmelerinde Kıbrıs Türk Tarafı’nın Anayasa Danışmanlığını yaptı (1978-1980). Bu nedenle, Uluslararası A f Örgütü Yönetim Kurulu üyeliğinden istifa etti.

19. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinde SHP’den Ankara milletvekili seçildi (20 Ekim 1991).

Hürriyet gazetesinde köşe yazarlığına başladı (1991).

Siyasal Bilgiler Fakültesinden emekli oldu (14 Nisan 1992).

Özelleştirmeye karşı mücadele etmek üzere KİGEM (Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Merkezi)’ni kurdu (Nisan 1994). KİGEM 1996’da vakfa dönüştü.

Dışişleri Bakanı oldu (27 Temmuz 1994).

Başbakan Çiller ile anlaşmazlığa düşmesi üzerine istifa etti (28 Kasım 1994).

20. Dönemde DSP’den Zonguldak milletvekili seçildi (24 Aralık 1995). Grup Başkanvekili oldu.

DSP’den istifa etti (29 Temmuz 1998).

Milletvekilliğinden istifa etti (22 Mart 1999).

Bağımsız Cumhuriyet Partisi’ni kurdu (24 Temmuz 2002).

Forum, Akis, Emek ve Ortam dergilerinde, Yeni İstanbul, Ulus, Cumhuriyet ve Barış gazetelerinde yazılar yazdı. 1974’te Milliyet’te açtığı “Açı”yı, 1991 ’de Hürriyet’e daha sonra Cumhuriyet’e taşıdı.

TÜRKÇE KİTAPLARI

Türkiye’deki İktisadi Devlet Teşekküllerinin Bünyesi ve Murakabesi (A.H. HANSON ile birlikte), Ankara, TODAİE Yayını, 1954. 75 s. (+20 s. Ek)

Avrupa Birliği ve Türkiye, Gençliğin Avrupa Kampanyası Türkiye Sekreterliği Yayınları, İstanbul, Anıl Matbaası, 1954. 64 s.

Demokratik İktisadi Planlama İçin Siyasi Mekanizma Ankara, (Müşterek Yayın) A.Ü. SBF Yayınları No: 85-67, TODAİE Yayını, No: A.26, Ajans-Türk Matbaası, 1958. X+171 s.

Dış Politikada Yasama-Yürütme Münasebetleri Siyasi İktidarın Dış Politika Alanında ve Yasama-Yürütme Münasebetleri Çerçevesinde Kullanılışı Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme (Teksir). Ankara, 1963.1V+243 s.

Dış Politika ve Parlamento, Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, No: 183-165, Sevinç Matbaası, 1964. XII+294 s.

Halkın Yönetime Etkisi, Ankara, TODAİE Yayını, 1968. XV+146 s.

Anayasaya Giriş, Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, No: 240, Sevinç Matbaası, 1968. X V +289s.
Anayasaya Giriş, (Genişletilmiş 2. Baskı) Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, No: 271, 1969. 334 s.

Dinamik Anayasa Anlayışı: Anayasanın Diyalektiği Üzerine Bir Deneme, Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, No: 272, Sevinç Matbaası, 1969. V III+114 s.

100 Soruda Anayasanın Anlamı, İstanbul, Gerçek Yayınevi, 1969. 151 s.

Siyasal Düşünceler ve Rejimler (Teksir), Ankara, 1972-1973, A.Ü. SBF ve Basın ve Yayın Yüksek Okulu Ders Notları, 179 s.

Güzel Huzursuzluk, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1975. 226 s.

Anayasa Hukuku Ders Notları, Birinci Sınıf. Ankara, 1980.

Demokrasiye Giderken, İstanbul, Hil Yayın, 1982. 144 s.

Aklını Kıbrıs’la Bozmak, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995. 170 s.

Anayasa’nın Püf Noktası. Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995. 172 s.

Balinanın Böcekleri, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995. 179 s.

İçgüveysinin Encamı, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995, 163 s.

İdeoloji Öldü mü?, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995. 173 s.

Öpülesi Gemiler, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1995. 164 s.

Çürüyüşten Dirilişe, İstanbul, Cumhuriyet (gazete eki olarak), 1999. 95 s.

YABANCI DİLDE YAZDIĞI KİTAPLARI

Les Relations Publiques en Matière Administrative, II. L’Action des Administrés sur le Fonctionnement de 1’Administration Publique, à / ’Exclusion du Droit Electoral. Version Définitive du Rapport Général. XlIIe Congrès International des Sciences Administratives (Paris, 20-23 Juillet 1965). Bruxelles, Institut International des Sciences Administratives. 140 s.

Public Relations in Administration, IL The Influence ofT he Public on The Opération o f Public Administration, Brussels, International Institute of Administrative Sciences, 1966. 132 s.

Local Government in Turkey, Ankara, a Publication of the Institute of Public Administration for Turkey and the Middle East, A.Ü. Basımevi, 1967. VIII+65 s.

ÇEVİRİLERİ

Amme İdaresi ve Demokrasi (Yazan, Gunnar HECKSCHER), A.Ü. SBF Dergisi, C: IX, No: 2, 1954, s: 127-166.

İdaredeki Atasözleri (Yazan, H.A. SIMON), A.Ü. SBF Dergisi, C: XI, S.4, Aralık 1956, s: 85-109.

Amme İdaresi Notları (Yazan, Albert GORVINE), Ankara, 1957. IV+108 s.

Devlet Planlarının Hazırlanması (Yazan, John D. M İLLET), Ankara.

A.Ü. SBF-TODAİE-New York Üniversitesi Amme İdaresi ve Sosyal Hizmet Fakültesi Müşterek Tercümeler Serisi, No: l,Y eni Matbaa, 1957. 77 s.

Milletlerin Yakınlaşmasında Mukayeseli Hukukun Tesiri (Yazan, R.H. GRAVESON), Ankara, Türk Hukuk Kurumu Yayını, 1959. 19 s.

Mukayeseli Devlet İdaresi Alanında Öğretim ve Araştırına (Yazan, Manfred C. VERNON), A .Ü SBF Dergisi, C: XV, No: 4, 1960, s: 151-162.

Devlet Sistemleri-Mukayeseli Devlet İdaresine Giriş (Yazan, M anfred C. VERNON), Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, No: 121-103, Sevinç Basımevi, 1961. X II+212s.

Anayasa Üzerine Düşünceler-Federalistlerin Makalelerinden Seçmeler (Yazan, HAM ILTON, M ADISON ve JAY), İstanbul, Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Siyasi İlimler Serisi, No: 3, Yenilik Basımevi, 1962. XII+95 s.

A Survey on the Financial Administration o f Turkish Municipalities (Yazan, Fehmi YAVUZ), Ankara, Sevinç Matbaası, 1962. VIII+27 s.

Biiyük Britanya ‘da Millileştirilmiş Sanayiler Üzerindeki Parlamento Denetimi (Yazan, Daniel Norman CHESTER), Ankara, TODAİE Yayını, 1963. 13 s.

MAKALE VE YAZILARI

A .Ü . SBF DERGİSİ’ NDE YAYINLANAN MAKALELERİ

Devlet Memurlarının Sınıflandırılması, C: XI, S.3, Eylül 1956, s: 423-

İngiliz İşçi Partisi, C: XII, No: 1, M art 1957, s: 74-91.

Türk Parlamentolarında Meclis Balkanlarının Durumları, C: XII, No: 2, Haziran 1957, s: 76-83.

Türk İktisadında Devletin Payı ve Rolü, C: XII, No: 3, Eylül 1957, s: 26-35.

Yeni Bir Bakanlığın Kuruluşu – TBMM Olağanüstü Toplantısı, C : XIII, No: 3, Eylül 1958, s: 276-285.

Parkinson’s Law, (C.N. Parkiııson’un kitabının tahlili) C: XIII, No: 3, Eylül 1958, s: 297-299.

Anayasa Hukuku Açısından “Kapalılık” ve “Açıklık” Kavramları, C: XXIII, No: 1, 1968, s: 261-274.

Political Prerequisites For An Efficient Administration, C: XXIII, No: 2, 1968, s: 163-168.

Özel Yüksek Öğretim ve Anayasa, C: XXIII, No: 2, 1968, s: 169-188.

Derneklerin ‘Siyasetle İştigali’, C: XXIII, No: 3, 1968, s: 229-240.

Adverse Effect o f Local Government on Political Modernization, C: XXIII, No: 4, 1968. s: 175-182.

Ortadoğu Teknik Üniversitesinin Yönetim Yapısı ve Anayasa, C: XXIV, No: 1, 1969, s: 83-90.

Haklar ve Özgürlükler Bakımından 1961 Anayasasının Evrensel Anlamı, C: XXIV, No: 1, 1969, s: 91-94.

Anayasa Diyalektiği Açısından Özerk Kuruluşların Görevi, C: XXIV, No: 4, 1969, s: 111-124.

FORUM DERGİSİ’NDE YAYINLANAN MAKALELERİ

İktisadi Devlet Teşekküllerinin Bünyesi, sayı 27 (1 Mayıs 1955), s: 12-13.

İktisadi Devlet Teşekküllerinin Murakabesi, sayı 28 (15 Mayıs 1955), s: 11-13.

Bütünlük, sayı 63 (1 Kasım 1956), s: 11-12.

Memurların Çoğalışı, sayı 65 (1 Aralık 1956), s: 9-10.

Komitoloji Kanunları, sayı 66 (15 Aralık 1956), s: 15-16.

Okuyucu Mektupları, sayı 69 (1 Şubat 1957), s: 20-21.

Bir Düşünürün Ölümü, sayı 77 (1 Haziran 1957), s: 19.

Eksik Kalmış Kitaplar, sayı 95 (1 Mart 1958), s: 12-14.

Meclis Başkanlığı ve Demokratik Gelişmede Yeni İmkânlar, sayı 97 (1 Nisan 1958), s: 9-13.

Koordinasyon Bakanlığı, sayı 104 (15 Temmuz 1958), s. 9-11.

Türkiye’nin Son Ortadoğu Siyaseti ve Batılılaşma Temposunda Yavaşlama, sayı 107 (1 Eylül 1958), s: 10-12.

Bir Eğitim Teşebbüsü: O.T.Ü. sayı 130 (15 Ağustos 1959), s: 9-10.

ABD ’nin Dış Siyasetindeki Yeni Gelişmeler ve Türkiye, sayı 138 (15 Aralık 1959), s: 6-9.

Batıya Varışın Eğitimsel Yolları, sayı 145 (1 Nisan 1960), s: 8-12.

Siyasette Burjuvalaşma, sayı 150 (1 Temmuz 1960), s: 8-9.

Suçsuz Anayasa, sayı 152 (1 Ağustos 1960), s: 11-12.*

Kurucular, sayı 156 (1 Ekim 1960), s: 8-9.

YÖN DERGİSİ’NDE YAYINLANAN MAKALELERİ

Sosyal Devlet, sayı 1, 20 Aralık 1961.

Kurucu Meclis’te, sayı 2, 27 Aralık 1961.

Mebus Maaşları, sayı 3, 3 Ocak 1962.

Milliyetçilik, sayı 4, 10 Ocak 1962.

Kalkınma ve Hukuk, sayı 5, 17 Ocak 1962.

Toprak Kavgası, sayı 6, 24 Ocak 1962.

Sosyalizmin Sınırları, sayı 7, 31 Ocak 1962.

Özel Teşebbüs, sayı 8, 7 Şubat 1962.

Bilimde Özel Teşebbüs, sayı 9, 14 Şubat 1962.

Teşhiste Yanılma, sayı 10, 21 Şubat 1962.

Yanlış Reçete, sayı 11, 28 Şubat 1962.

Bu Rejim Nasıl Yaşar, sayı 12, 7 Mart 1962.

Sümerbank’ın Başarısı, sayı 14, 21 M art 1962.

Petroldeki Fitiller, sayı 16, 4 Nisan 1962.

Uyanış Saati, sayı 17, 11 Nisan 1962.

Göl Kıyısında, sayı 26, 13 Haziran 1962.

Transformismo, sayı 28, 27 Haziran 1962.

Demokrasi Anlayışımız, sayı 30, 11 Temmuz 1962.

Boşluk, sayı 31,18 Temmuz 1962.

Göz Oyan Kargalar, sayı 32, 25 Temmuz 1962.

Plan ve İnsan, sayı 33, 1 Ağustos 1962.

Köyde Sosyalizm, sayı 38, 5 Eylül 1962.

Yargıçlar ve Toplum, sayı 39, 12 Eylül 1962.

Büyük Yalan, sayı 40, 19 Eylül 1962.

İktisadi Kamu Teşebbüsleri ve Plan, sayı 40, 19 Eylül 1962.

Karşı İhtilal, sayı 41, 26 Eylül 1962.

Plan ve Statüko, sayı 42, 3 Ekim 1962.

İlerici Cephenin Bütünlüğü, sayı 43, 10 Ekim 1962.

Zeytin Dalı, sayı 46, 31 Ekim 1962.

Devrimcinin Halkçılığı, sayı 47, 7 Kasım 1962.

Atatürk’ten Sonraki İnönü, sayı 48, 14 Kasım 1962.

Birlikte Yaşama, sayı 50, 28 Kasım 1962.

A P ’nin Öğrettikleri, sayı 51,5 Aralık 1962.

İkinci Yılın Eşiğinde, sayı 53, 19 Aralık 1962.

Merhaba Huzur, sayı 67, 27 Mart 1963.

Ağaç, Hukuk ve İnsan, sayı 69, 10 Nisan 1963.

Eğitimde Bölgeler Arası Dengesizlik, sayı 70, 17 Nisan 1963.

Nakarat, sayı 72, 1 Mayıs 1963.

27 Mayıs, sayı 76, 29 Mayıs 1963.

Kiracılar ve Anayasa, sayı 77, 5 Haziran 1963.

Kapılar Açılırken, sayı 79, 2 Ekim 1964.

Yasakların Gücü, sayı 80, 9 Ekim 1964.

Uçmayan Pilotlar, sayı 82, 23 Ekim 1964.

Çıktık Açık Alınla, sayı 83, 30 Ekim 1964.

Aldatış, sayı 87, 27 Kasım 1964.

Hayal Perdesi, sayı 89, 11 Aralık 1964.

Milli Kalıntı Sistemi, sayı 92, 1 Ocak 1965.

Bizans’ın Son Günleri, sayı 93, 8 Ocak 1965.

Dış Hegemonya Tartışması, sayı 94, 15 Ocak 1965.

Beklerin Hatası, sayı 95, 22 Ocak 1965.

Küçüklükler Komedisi, sayı 100, 26 Şubat 1965.

Kovansız Arılar, sayı 102, 12 M art 1965.

Sistem Yapar, sayı 112, 21 Mayıs 1965.

Afyon, sayı 115, 11 Haziran 1965.

Türkiye Gerçek Demokrasiye Doğru Yavaş Yavaş İlerlerken Çok Komik

Bir Şey Oldu, sayı 116, 18 Haziran 1965.

Cezayir’deki Yalnız Adam, sayı 117, 25 Haziran 1965.

Memurun Uyanışı, sayı 118, 2 Temmuz 1965.

Başkalık, sayı 123, 6 Ağustos 1965.

Testi Kırılmadan, sayı 132, 8 Ekim 1965.

Ortanın Solu mu Sorumlu, sayı 133, 15 Ekim 1965.

Okutmadıklarımız, sayı 138, 19 Kasım 1965.

Yalnızlık, sayı 143, 24 Aralık 1965.

Komprador Dinciliği, sayı 149, 4 Şubat 1966.

Gençlik ve Dış Politika, sayı 179, 2 Eylül 1966.

DİĞER DERGİ VE GAZETELERDE YAYINLANAN YAZI, KONUŞMA VE SÖYLEŞİLERİ

“Planlama ve Demokrasi,” Planlama, sayı 1(1), 1961, s: 63-66.

“The Role o f Local Government in Political Development,” Local Government and National Development içinde, Ankara, TODAİE yayını, 1968, s: 91-96

“Anayasayı Sosyalistçe Korumak,” Emek, 19 Mayıs 1969.

“İkili Anlaşmalar Konusunda Anayasa Mahkemesine de Düşen Görevler Vardır,” Ulus, 1969.

“Kavgayı Anlamak,” Dost, 1 Nisan 1971.

“Dürüst, Çalışkan ve Bilgili, ” Ortam, 19 Nisan 1971.

“Güzel Huzursuzluk ” Ortam, 26 Nisan 1971.

“ Başkalaşan Anayasa, ” Ortam, 28 Haziran 1971.

“Elele Vermek,” Barış, 2 Aralık 1973.

“Üslup,” Barış, 27 Aralık 1973.

“Sınırlı Düşünmek,” Barış, 7 Şubat 1974.

“Erim ’in Kitapları ve Soljenitsin”, Barış, 18 Şubat 1974.

“İnsan Haklarının Ulusal Düzeyde Korunması, ” (Özet), İnsan Haklarının Felsefi Temelleri Uluslararası Semineri. Ankara: 09-13 Haziran 1980, (1982), s: 113-115.

“Bunalım Tohumları, ” (Yeni Anayasa Tasarısı Üzerine) İktisat Dergisi, sayı 215, 1982.

“Türk Anayasacılığında Kemalist Yaklaşımın Anlamı,” Türkiye İş Bankası Uluslararası Atatürk Sempozyumu, (İstanbul, 17-22 Mayıs 1981) 1983, s: 211-218.

“Yakınlık” (Osmanlı Devrinde Türk-Ermeni İlişkileri) Milliyet Sanat, sayı 107, 11.1984, s. 3.

“İnsan Haklan ve Başörtüsü Üzerine,” (Konuşma) İslâm, sayı 3(28), 1985, s: 12-13.

“Milli Egemenlik İlkesi Üzerine Tartışmalar,” Milli Egemenlik Sempozyumu, 1986, s: 22-27, 37-44.

“İnsan Hakları Açısından Temel Haklar ve Özgürlüklerin Niteliği (ve Tartışmalar),” Anayasa Yargısı, (Ankara, 25-26. 4.1986), 1987, s: 39-59.

“İki Kavram, Özerklik ve Tarafsızlık,” Bahri Savcı’ya Armağan, Ankara, 1988.

“Meclis, Toplumdan Daha Muhafazakârdır,” (Söyleşi) İktisat Dergisi, Temmuz 1993.

“ Dönekliğin Felsefesi. ” İktisat Dergisi, Temmuz-Ağustos 1993.

“Halka İhanetin Adı Solculuk Olamaz – Merkez Sağ, Ulusal Sol, ” Cumhuriyet, 22 Aralık 1994.

“İdeolojik Bocalama – İkinci Cumhuriyet, Yeni Züppelik, Kâr Tutkusu,” Cumhuriyet, 23 Aralık 1994.

“ Sol Üretmezse, Halk Köktendincilere K ayar,” Cumhuriyet, 24 Aralık 1994.

“Halkıma İhanet Etmem,” (Söyleşi) Cumhuriyet, 25 Ocak 1995.

Haber :